Quả mận có vị ngọt thanh, hơi chua, mọng nước, lớp vỏ mỏng và được phủ bởi lớp cám trắng. Ở Việt Nam, mận hậu chủ yếu được trồng ở các tỉnh phía Bắc, vì vậy còn được gọi là mận Bắc. Mùa mận hậu bắt đầu từ tháng 3 và đạt đỉnh vào cuối tháng 5, đầu tháng 6.

Khoa học hiện đại đã chỉ ra, với khoảng 16 g đường trên 100 g, mận thuộc nhóm thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp, không làm tăng đường huyết. Hàm lượng kali trong mận hỗ trợ kiểm soát huyết áp bằng cách loại bỏ natri qua đường tiểu, giảm căng thẳng thành mạch máu và hạn chế nguy cơ biến chứng từ tiểu đường.

Vitamin C trong mận giúp tăng cường hệ miễn dịch cho người tiểu đường. Hầu hết các loại mận đều giàu chất chống oxy hóa như vitamin C và beta-caroten (tiền chất của vitamin A). Đặc biệt, mận đỏ và tím như mận hậu còn chứa anthocyanin và phytochemical, các chất chống oxy hóa này giúp kiểm soát triệu chứng của bệnh tiểu đường type 2, bảo vệ cơ thể khỏi tổn thương tế bào và mô, từ đó ngăn ngừa các bệnh như tiểu đường, Alzheimer, Parkinson và ung thư.

Mận chứa nhiều prebiotic, loại chất xơ thực vật nuôi dưỡng vi khuẩn có lợi trong ruột.

Mận cũng là nguồn cung cấp chất xơ phong phú, ít đường. Khoảng 100 g mận có thể cung cấp khoảng 8% nhu cầu chất xơ hàng ngày, giúp làm chậm quá trình tiêu hóa và ngăn ngừa tăng đột biến đường huyết. Ngoài ra, mận còn chứa nhiều prebiotic, loại chất xơ thực vật nuôi dưỡng vi khuẩn có lợi trong ruột, giúp duy trì đường ruột ổn định và cân bằng, đóng vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa và cải thiện bệnh tiểu đường. Ăn mận thường xuyên có thể thúc đẩy cơ thể sản xuất adiponectin, hormone giúp điều chỉnh lượng đường trong máu.

Một số người ngại ăn mận vì sợ nóng trong hoặc nổi mụn. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, quả mận có một số lợi ích bất ngờ.

Mận chứa nhiều chất dinh dưỡng

Mận tươi và mận khô có hàm lượng dinh dưỡng cao. Chúng chứa hơn 15 loại vitamin và khoáng chất khác nhau. Mận có ít calo, nhưng giàu chất xơ, chất chống oxy hóa và các loại vitamin quan trọng.

Trong mỗi quả mận có 30 calo, 8g carb, song chứa tới 5% vitamin A, 10% vitamin C, 5% vitamin K. Trong đó, vitamin A giúp bảo vệ mắt, giảm nguy cơ mắc một số loại ung thư. Vitamin C tốt cho da, vitamin K củng cố sức khỏe xương khớp và giúp cơ thể sản sinh nhiều loại protein cần thiết trong quá trình cầm máu.

Giảm táo bón

Mận khô và nước ép mận từ lâu nổi tiếng với công dụng giảm táo bón. Điều này một phần là do lượng chất xơ cao. Một quả mận khô cung cấp khoảng 1g chất xơ. Chất xơ trong mận khô chủ yếu không hòa tan (không tan trong nước).

Nó đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa táo bón, tăng cường tiêu hóa và bài tiết.

Ngoài ra, mận khô và nước ép mận có chứa sorbitol, là một loại rượu đường có tác dụng nhuận tràng tự nhiên.

Ăn mận khô được chứng minh là có hiệu quả điều trị táo bón hơn nhiều loại thuốc nhuận tràng khác, chẳng hạn cây mã đề (psyllium), một loại thực vật thường được sử dụng để giảm táo bón, theo cơ sở dữ liệu từ Viện Y tế Quốc gia Mỹ (NIH).

Nghiên cứu của Khoa Tiêu hóa - Gan mật và Khoa Nội, Đại học Y khoa Iowa Carver cho thấy những người tiêu thụ 50 g mận mỗi ngày trong vòng ba tuần tiêu hóa và bài tiết tốt hơn so với những người ăn mã đề.

Tuy nhiên, ăn quá nhiều mận dùng một lúc có thể gây ra tình trạng tiêu chảy. Các chuyên gia khuyến nghị mỗi người ăn khoảng 45-87 g mận một ngày. Nếu uống nước ép mận khô, bác sĩ đề xuất sử dụng loại không đường, chỉ uống dưới 235 ml mỗi ngày.

Mận chứa 15 loại vitamin và khoáng chất khác nhau. (Ảnh: Lori Rice)

Giàu chất chống oxy hóa

Mận là loại quả giàu chất chống oxy hóa, giúp giảm viêm và bảo vệ tế bào khỏi bị tổn thương bởi gốc tự do. Chúng đặc biệt chứa nhiều polyphenol, có tác động tích cực đến sức khỏe xương khớp, giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, tiểu đường.

Trên thực tế, một số nghiên cứu chỉ ra rằng mận chứa nhiều lượng chống oxy hóa polyphenol gấp đôi so với các loại trái cây phổ biến khác như đào. Các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm và nghiên cứu tiền lâm sàng phát hiện polyphenol trong mận và mận khô có tác dụng kháng viêm mạnh mẽ, có thể ngăn ngừa tổn thương tế bào.

Polyphenol trong mận khô làm giảm đáng kể các dấu hiệu viêm nhiễm, các bệnh về khớp và phổi. Trong số các polyphenol ở mận, anthocyanins là chất chống oxy hóa hoạt động tích cực nhất. Chúng có tác dụng mạnh mẽ với sức khỏe, gồm giảm nguy cơ mắc bệnh tim và ung thư.

Giảm lượng đường trong máu

Mận có các đặc tính giúp kiểm soát lượng đường trong máu. Dù có hàm lượng carb khá cao, mận và mận khô không làm tăng đáng kể đường huyết sau khi ăn. Nguyên nhân là bởi chúng làm tăng mức độ adiponectin, một loại hormone có vai trò điều chỉnh lượng đường trong máu.

Chất xơ trong mận làm chậm tốc độ cơ thể hấp thụ carbs sau bữa ăn, khiến đường huyết tăng dần thay vì tăng đột ngột.

Tiêu thụ các loại trái cây như mận và mận khô giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2.

Dù vậy, mận khô có hàm lượng calo cao và dễ gây tình trạng ăn quá nhiều. Khẩu phần hợp lý là dưới 87 g mỗi ngày.

Mận có các đặc tính giúp kiểm soát lượng đường trong máu.

Có khả năng chống viêm

Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Food & Function cho thấy các polyphenol trong mận là chất chống viêm và chống oxy hóa mạnh. Polyphenol có thể giúp chống lại các gốc tự do trong cơ thể bạn, giảm stress oxy hóa và nguy cơ phát triển bệnh mãn tính.

Mận khô thúc đẩy sức khỏe xương khớp

Mận khô có lợi cho việc cải thiện sức khỏe xương khớp. Một số nghiên cứu cho thấy loại quả này giảm tình trạng loãng xương.

Hiện các nhà khoa học chưa rõ vì sao mận khô tác động tích cực đến sức khỏe của xương. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng hàm lượng chất chống oxy hóa và khả năng kháng viêm của chúng đóng vai trò quan trọng. Nghiên cứu cho thấy ăn mận khô làm tăng nồng độ hormone hình thành xương.

Mận khô cũng chứa một số vitamin và khoáng chất có tác dụng bảo vệ xương, bao gồm vitamin K, phốt pho, magiê và kali.

Ăn mận tốt cho tim mạch

Ăn mận thường xuyên có thể bảo vệ tim mạch. Chúng làm giảm huyết áp và cholesterol, là những yếu tố chính gây bệnh tim.

Trong một nghiên cứu, các nhà khoa học chỉ ra rằng uống nước ép mận hoặc ăn từ ba đến 6 quả mận khô mỗi sáng trong vòng 8 tuần có mức huyết áp, tổng lượng cholesterol và cholesterol LDL "xấu" thấp hơn đáng kể so với nhóm chỉ uống nước.

Nghiên cứu khác cho thấy người bị cao huyết áp đã có mức cholesterol thấp hơn sau khi ăn 12 quả mận khô mỗi ngày trong vòng 8 tuần.

Mận tốt cho tim mạch bởi chúng chứa nhiều chất xơ kali và chất chống oxy hóa.

Lưu ý khi ăn mận

Theo Sức khoẻ & Đời sống bạn không nên gọt vỏ mận do trong vỏ mận có hàm lượng chất xơ, vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa còn cao hơn so với phần thịt.

Trước khi ăn, bạn nên rửa sạch lớp phấn trên vỏ mận để tránh bị dị ứng cũng như giảm thiểu thuốc trừ sâu và vi khuẩn trên vỏ mận. Lớp phấn trắng trên quả mận là một phần an toàn tự nhiên của trái cây, chúng đóng vai trò như một rào cản chống lại côn trùng và vi khuẩn giúp giữ ẩm cho trái cây. Tuy nhiên nếu bạn bị dị ứng với mận thì chúng có thể gây ngứa và sưng miệng hoặc cổ.

Mận chứa nhiều vitamin và khoáng chất giúp cải thiện khả năng miễn dịch của cơ thể, do đó người bị sốt không cần kiêng ăn mận. Tuy nhiên, người ốm cũng không nên ăn quá nhiều mận do mận có tính nóng có thể gây nóng trong, nhiệt miệng và mụn nhọt khó chịu trong người. Dù bạn thích mận đến đâu thì cũng chỉ nên ăn khoảng 4-5 quả mận mỗi ngày đối với người lớn và 2-3 quả mận mỗi ngày đối với trẻ em.

2 đại kỵ cần nhớ khi ăn mận để tránh ảnh hưởng sức khỏe

Theo lương y đa khoa Bùi Đắc Sáng (Viện hàn lâm KH&CN Việt Nam, Hội Đông y Hà Nội), quả mận vị chua chát, tính bình, tác dụng bổ xương, chủ trị đau xương khớp.

Nhiều bộ phận của cây mận có thể dùng làm thuốc. Trong đó: Lá dùng giải cảm, nhựa chủ trị sưng đau mắt, vỏ cây mận chủ trị đau răng, mụn lở... Tuy nhiên nên lưu ý một số điều sau khi ăn mận.

1. Không nên ăn quá nhiều mận trong một lúc

Trong Đông y, ăn quá nhiều mận có thể gây ra hiện tượng nóng trong, sinh nhiệt và gây nên mụn nhọt trong cơ thể. Không những thế mận có vị chua, ăn quá nhiều có thể gây hại dạ dày. Để tránh tác động xấu của mận với cơ thể, mỗi người không nên ăn quá nhiều, hàng ngày có thể ăn từ 8-10 quả mận. Bệnh nhân tiểu đường khi ăn mận cần chú ý liều lượng, nên tham khảo ý kiến bác sĩ trong trường hợp cụ thể.

Ăn quá nhiều mận có thể gây ra hiện tượng nóng trong.

2. Người đang mắc bệnh nên thận trọng khi ăn mận

Người đang dùng thuốc Đông y cần tránh ăn mận. Mận dù có nhiều công dụng trong việc chữa bệnh nhưng có thể tạo ra tác dụng phụ với một số loại thuốc nếu bạn ăn quá nhiều.

Người mới trải qua phẫu thuật cũng được khuyến cáo không nên ăn mận để không ảnh hưởng quá trình hồi phục.

Mận là loại quả có vị chua, chứa hàm lượng axit cao có thể ảnh hưởng đến dạ dày và men răng, đặc biệt là ở trẻ em. Những đối tượng đang mắc bệnh dạ dày được khuyến cáo không nên ăn nhiều mận.