Từ bao đời nay, bữa cơm của người Việt truyền thống gồm các món cơ bản như món mặn, món rau (luộc, xào), canh được bày vào mâm hình tròn tượng trưng cho vẹn tròn, no đủ. Trong nhịp sống hiện đại, nếp nhà này vẫn được giữ và thể hiện rõ nhất ở các bữa cơm chiều sau một ngày làm việc vất vả. Với quỹ thời gian eo hẹp, nhiều người đau đầu ''vắt óc'' để sao rút gọn thời gian nấu nướng mà vẫn đủ món cơm ngon canh ngọt. Bí quyết chính là ở cách sắp xếp và chuẩn bị sẵn.

1. Món mặn

Thịt kho trứng - món ăn quốc dân bất kể mùa nào trong năm. Ảnh: Bùi Thủy

Bình dân và dễ chiều vị giác nhất là các món kho (cá kho, thịt kho) đậm vị, nước sốt sóng sánh chấm cùng rau củ quả luộc. Các món này có ưu điểm là khi nấu lại lửa 2,3 lại càng ngấm vị ngọt ngon. Vì thế từ xưa là các món trữ ăn dần của nhiều nơi.

Vào cuối tuần có thời gian, bạn nên làm sẵn số lượng lớn cá kho hoặc thịt kho, bò kho... rồi chia nhỏ vào mỗi hộp tương đương mỗi bữa ăn cho vào tủ lạnh. Mỗi lần ăn chỉ cần hâm lại vài phút, hơn nữa khi nấu ở lửa 2, món kho vừa lên màu đẹp mắt, lại vừa đậm đà. Để đa dạng và thay đổi bữa, món kho nên có sự biến tấu nguyên liệu kèm theo mùa, như: cá kho măng, cá kho củ cải, cá kho cà pháo, thịt kho trứng, thịt kho cùi dừa, thịt kho trám...

2. Món rau củ quả

Rau muống xào tỏi. Ảnh: Bùi Thủy

Đây là nhóm thức ăn đứng vị trí thứ 2 trong tháp dinh dưỡng sau tinh bột. Rau củ quả cung cấp nhiều vitamin, chất xơ và khoáng chất giúp phòng ngừa táo bón, tăng cường đề kháng. Nhóm thực phẩm này nên chế biến và ăn luôn để giữ vitamin. Có hai dạng chế biến cơ bản là luộc hoặc xào.

Với các món rau luộc, để rút gọn thời gian trong lúc nhặt rửa rau, bắc sẵn nồi nước sôi thêm chút muối hạt sẽ giúp cho điểm sôi của nước cao hơn 100 độ C. Khi nước sôi già, cho rau xanh vào nhấn ngập xuống. Nhờ nhiệt lớn giúp rau chín nhanh trong thời gian ngắn, lượng vitamin trong rau không bị thoát ra ngoài nên giữ được màu xanh. Tùy thuộc từng loại rau mà thời gian luộc khác nhau. Chú ý không cho rau vào khi nước chưa sôi vì như thế kéo dài thời gian đun nấu, vitamin bị thoát ra nhiều, rau vừa vàng úa, vừa mất chất dinh dưỡng.

Với các món rau xào cũng vậy, trong lúc sơ chế đun sẵn nước sôi rồi đem chần sơ cho rau chín, vớt ra ngâm ngay vào thau nước lạnh để giữ màu xanh mà rau lại giòn, vớt ra để ráo nước. Khi xào phi thơm hành, tỏi rồi trút rau vào xào chỉ vài phút mà đĩa rau lại xanh mướt, giòn ngon.

3. Món canh

Để có bát canh ngon, nước dùng rất quan trọng. Tranh thủ cuối tuần đi chợ mua vài cân xương gà hoặc xương lợn, sơ chế sạch sẽ rồi đem ninh nhỏ lửa cùng hành khô hoặc hành tây nướng sơ, thêm chút muối hạt. Sau khi ninh ngọt nước đem lọc lấy phần nước dùng trong, để nguội rồi chia thành từng hộp tương đương mỗi bát canh rồi để ngăn đông tủ lạnh. Mỗi khi nấu ăn, lấy ra một hộp rồi thêm rau, củ quả là có bát canh ngon ngọt chỉ trong thời gian ngắn.

Canh bầu nấu tôm khô ngọt mát, nhanh gọn. Ảnh: Bùi Thủy

Ngoài ra, nên mua sẵn tôm khô hoặc tép (ruốc khô) nhỏ, mỗi lần nấu canh cho 1 thìa canh vừa ngọt nước, lại thích hợp nhiều món canh thanh mát ngày hè như: Canh bầu nấu tôm, canh rau dền tép khô, canh hoa thiên lý nấu tôm khô...

4. Các bí quyết khác

Mâm cơm với vịt 1 con chế biến 3 món luộc, canh măng và lòng xào dứa ngon mát cho màu hè. Ảnh: Bùi Thủy

Để tiết kiệm chi phí và rút gọn thời gian, làm các món theo các món liên đới, tận dụng triệt để thực phẩm như: Mua một con cá nên tận dụng đầu đuôi nấu canh chua, còn khúc giữa rán hoặc kho. Mua một con gà, vịt hay ngan luộc, tận dụng bộ lòng làm món xào dứa, xào mướp, còn nước luộc nấu canh bí, canh khoai, canh măng ngọt nước.

Nếu nhà có trẻ nhỏ, thỉnh thoảng đổi bữa thêm các món chiên, nướng (như khoai tây chiên, khoai lang lắc phô mai, thịt xiên nướng, thịt rán...), nên chuẩn bị sẵn từ buổi tối (khoai tây, khoai lang cắt miếng rồi chiên sơ để nguội, cất tủ lạnh). Khi nào ăn, đem chiên lửa 2 khoai sẽ giòn ngon hơn. Với món thịt xiên nướng, thịt rán cũng nên tẩm ướp trước cho thấm vị. Khi về, chỉ cần cho vào nồi chiên không dầu là có món ngon trong tích tắc.

Với các loại rau có cuống dài (rau bí, ngọn su su...) nên nhặt sẵn hoặc nhờ người bán hàng nhặt rồi về gói vào lá chuối hoặc giấy báo kín để ngăn mát tủ lạnh.

Với các món dưa, cà, sung muối nên làm sẵn vào cuối tuần. Khi dưa cà lên men cho vào ngăn mát tủ lạnh hãm chua, mỗi lần ăn chỉ cần lấy bát nhỏ rất tiện, chi phí rẻ lại kích thích vị giác ngày hè.

Mâm cơm hè với cá rán, rau củ quả luộc, đậu phụ luộc và canh chua ngao. Ảnh: Bủi Thủy

Lên thực đơn sẵn cho từng bữa ăn vào cuối tuần, rồi sơ chế, tẩm ướp sẵn để tủ lạnh. Chiều về, việc nấu trở nên nhanh gọn và đơn giản lại đa dạng món ăn, đủ chất dinh dưỡng. Các món riêu hay canh chua ốc, trai, hến cũng nên sơ chế trước, để thịt riêng, lọc lấy nước dùng để tủ lạnh. Khi nấu sẽ nhanh và tiện.

Bùi Thủy